Dyrektywa Omnibus dla e-commerce - przygotuj się na zmiany!
• Dyrektywa Omnibus - co to jest?
• Kulisy zmian w prawie dla e-commerce
• Obszary zmian dyrektywy Omnibus
• Obowiązki przedsiębiorców w świetle dyrektywy Omnibus
• Co grozi za łamanie przepisów dyrektywy Omnibus?
• Podsumowanie
Rok 2023 przywitał sklepy internetowe znacznymi zmianami w prawie, które wymagają od właścicieli biznesów e-commerce wdrożenia pewnych zmian i informacji na kartach produktowych. Zmiany te wynikają z dyrektywy Unii Europejskiej, znanej pod nazwą Omnibus, oraz kilku innych dyrektyw. Jakie obowiązki na przedsiębiorców nakłada dyrektywa Omnibus i jak ją wdrożyć w swoim sklepie online?
Skorzystaj z indywidualnych porad ekspertów
Chcesz zwiększyć wyniki swojej firmy? Skorzystaj ze wsparcia naszych ekspertów i poznaj pełnię możliwości Twojej strony.
Poznaj bezpłatne wskazówki od Widocznych zakresu:
- Pozycjonowania
- Kampanii Google Ads
- Optymalizacji UX
Dyrektywa Omnibus - co to jest?
Mianem dyrektywy Omnibus określana jest Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 roku, zwana także jako Dyrektywa w sprawie egzekwowania i modernizacji. Wraz z nią wdrożone zostały jednocześnie Dyrektywa Cyfrowa oraz Dyrektywa Towarowa. W polskim porządku prawnym ich przepisy zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2023 na podstawie zmian w następujących ustawach:
- Ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 r.,
- Ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym z dnia 23 sierpnia 2007 r.,
- Ustawie o prawach konsumenta z dnia 30 maja 2014 r.,
- Ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług z dnia 9 maja 2014 r.
Dodanie przepisów do wewnętrznych porządków prawnych miało nastąpić do 28 listopada 2021 r., a wejść w życie przepisy powinny do 22 maja 2022 roku. Oznacza, to, że nasz kraj spóźnił się z implementacją Unijnej dyrektywy Omnibus.
[section id="35655"]
Kulisy zmian w prawie dla e-commerce
Unia Europejska zauważyła, że wewnętrzne porządki prawne Państw Członkowskich zawierają wiele luk w zakresie ochrony konsumentów i w 2018 roku postanowiła się tym zająć. Wdrożono inicjatywę Nowego Ładu dla Konsumentów (New Deal for Consumers), której elementem jest właśnie dyrektywa Omnibus z 2019, której celem jest:
- ujednolicenie i rozszerzenie przepisów dotyczących ochrony konsumenckiej w krajach Unii Europejskiej,
- unowocześnienie przepisów ochrony konsumentów w krajach UE i ich dostosowania do zmieniającego się świata oraz postępującej cyfryzacji,
- rozszerzenie zakresu istniejących praw konsumentów, które mają zastosowanie do usług i towarów fizycznych, na treści, towary i usługi cyfrowe,
- zapobieganie manipulacjom cenowym i wprowadzeniu użytkowników w błąd co do wysokości cen promocyjnych,
- zwiększenie przejrzystości na internetowych platformach handlowych i w sklepach online,
- ujednolicenie kar za naruszenia praw konsumenta.
Dyrektywa Omnibus wprowadza zmiany w następujących dyrektywach UE:
- Dyrektywa w sprawie praw konsumentów (2011/83/UE),
- Dyrektywa w sprawie podawania cen (98/6/UE),
- Dyrektywa w sprawie nieuczciwych warunków w umowach (93/13/EWG),
- Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych (2005/29/WE).
Obszary zmian dyrektywy Omnibus
Jakie obszary obejmują zmiany wdrożone w Dyrektywie Parlamentu i Rady, określanej jako Omnibus? Są to:
- polityka promocyjna i prezentacja cen towarów w sklepach stacjonarnych i internetowych,
- weryfikacja i autoryzacja opinii o produktach w sklepach internetowych,
- rozszerzenie zakresu danych kontaktowych dostępnych na stronach biznesów e-commerce,
- działanie platform pośredniczących w transakcjach online,
- wyświetlanie wyników wyszukiwania w witrynie sklepu internetowego.
Chociaż zmiany dotyczą nie tylko branży e-commerce, to jednak właśnie sklepy internetowe muszą przygotować się na największe zmiany.
Obowiązki przedsiębiorców w świetle dyrektywy Omnibus
Jakie nowe obowiązki na przedsiębiorców nakłada dyrektywa Omnibus? Poniżej omówimy zmiany w głównych obszarach i wynikające z nich działania, które muszą wdrożyć sklepy internetowe, by przestrzegać przepisów.
Zakaz manipulacji cenami w dyrektywie Omnibus
Jednym z założeń europejskich ustawodawców było ujednolicenie polityki cenowej i ograniczenie nieuczciwych praktyk przedsiębiorców polegających na sztucznym podnoszeniu cen, a następnie ich obniżaniu w okresach o dużym popycie, np. na Black Friday czy przed Świętami Bożego Narodzenia. Wdrożone przez dyrektywę Omnibus ograniczenie manipulacji cen wymaga, by w przypadku promocji - informowanie o najniższej dostępnej cenie towaru w ciągu 30 dni poprzedzających promocję - w praktyce oznacza to, że promocja musi być rzeczywista, a nie sztuczna. Nie wyeliminuje to naruszeń w 100%, ale z pewnością utrudni wprowadzanie użytkowników w błąd. Dotychczas potencjalni klienci mogli być przekonani, że kupują towar w niższej cenie, podczas gdy w praktyce była ona wyższa od wcześniej obowiązującej ceny.
Wyjątki od zakazu manipulacji cen w dyrektywie Omnibus:
- Zakaz manipulacji cen został nieco ograniczony w stosunku do towarów, które szybko się psują i mogą wymagać częstszych zmian cen ze względu na chęć sprzedaży produktu, którego termin ważności wkrótce się kończy. W przypadku takich produktów (zwłaszcza produktów mlecznych) możliwe jest zaprezentowanie ostatniej ceny obowiązującej przed obniżką.
- Możliwa jest także obniżka ceny produktu, który jest w sprzedaży krócej niż 30 dni - wówczas przedsiębiorca musi o tym poinformować konsumenta i wskazać najniższą cenę obowiązującą w okresie, w którym produkt był dostępny. Nie dotyczy to sytuacji, gdy produkt wróci do sprzedaży po czasie niedostępności - wówczas przedsiębiorca musi określić najniższą cenę obowiązującą we wcześniejszym okresie sprzedaży, pod warunkiem, że towar był oferowany do sprzedaży łącznie przez co najmniej 30 dni w tym okresie referencyjnym, a wskazana wcześniejsza cena jest ceną najniższą w całym okresie referencyjnym.
- W przypadku obniżek progresywnych można pozostawić jedną cenę bazową. Przykładowo, jeśli produkt przed promocją kosztował 100 złotych, a następnie przedsiębiorca ogłosił promocję 10%, a potem 20% i 30%, to dla każdej z tych obniżek ceną bazową podawaną konsumentowi może być 100 złotych.
Ważne: Jeśli przedsiębiorca decyduje się na obniżkę, np. o 10%, promowaną w formie baneru reklamowego, nie musi w banerze podawać najniższej ceny bazowej z 30 dni. Musi to jednak zrobić na karcie produktu.
Art. 6a dyrektywy w sprawie podawania cen brzmi następująco:
1. W każdym ogłoszeniu o obniżce ceny wskazuje się wcześniejszą cenę stosowaną przez przedsiębiorcę przez określony czas przed zastosowaniem obniżki ceny.
2. Cena poprzednia oznacza najniższą cenę stosowaną przez przedsiębiorcę w okresie nie krótszym niż 30 dni przed zastosowaniem obniżki ceny.
3. Państwa członkowskie mogą ustanowić różne przepisy dotyczące towarów podatnych na zepsucie lub o szybkim terminie przydatności do spożycia.
4. Jeżeli produkt znajduje się na rynku krócej niż 30 dni, państwa członkowskie mogą również przewidzieć okres krótszy niż okres określony w ust. 2.
5. Państwa członkowskie mogą postanowić, że w przypadku stopniowego zwiększania obniżki ceny ceną wstępną jest cena bez obniżki ceny przed pierwszym zastosowaniem obniżki ceny.
Programy lojalnościowe i zautomatyzowana personalizacja cen w dyrektywie Omnibus
Art. 6a dyrektywy Omnibus dotyczy obniżek cen kierowanych do ogółu konsumentów (nawet jeśli promocje sprawiają wrażenie indywidualnych (np. 20% zniżki za pomocą kodu rabatowego XYZ). Jeśli program rabatowy dotyczy ogółu klientów, przedsiębiorca musi stosować wyżej omówione zasady co do podawania najniższej ceny obowiązującej w ciągu 30 dni przed promocją. Istnieją jednak także indywidualne promocje, oferowane konsumentom na podstawie ich aktywności w internecie w ogóle czy też na stronie sklepu. Co więcej, jeśli cena jest spersonalizowana na podstawie profilowania czy zautomatyzowanego podejmowania decyzji, właściciel sklepu internetowego ma obowiązek poinformować o tym konsumenta. Ma to zastosowanie, gdy np. cena zostaje obniżona lub podwyższona w oparciu o historię zakupów klienta, jego wiek, lokalizację, urządzenie, z którego korzysta. Taki sam obowiązek informacyjny występuje w przypadku sezonowego podwyższania cen, np. w hotelach na okres wakacji letnich, ferii zimowych, Świąt itp.
Weryfikacja recenzji konsumentów online według dyrektywy Omnibus
Dyrektywa Omnibus nakłada także na przedsiębiorców nowe obowiązki w zakresie zarządzania recenzjami produktowymi online. Przedsiębiorca prowadzący sklep online:
- musi weryfikować, czy opinie na stronie internetowej sklepu oraz w mediach społecznościowych pochodzą od faktycznych kupujących, którzy korzystają z konkretnego produktu, oraz wskazać, w jaki sposób weryfikuje prawdziwość recenzji,
- musi informować, czy publikuje wszystkie recenzje, czy tylko te pozytywne,
- nie może manipulować opiniami, np. poprzez przenoszenie recenzji z jednego produktu na drugi,m
- nie może publikować fałszywych recenzji, pochodzących np. od znajomych i rodziny, którzy nie korzystają z produktu,
- musi poinformować, w jaki sposób obliczana jest średnia ocena produktu,
- czy wszystkie opinie pochodzą od realnych klientów, czy też występują opinie sponsorowane.
Celem tych regulacji jest zapewnienie konsumentom prawdziwych i rzetelnych opinii o produktach. Kupione recenzje, w opinii ustawodawców UE, wprowadzają klientów w błąd. Nie są one zakazane, ale mogą negatywnie wpłynąć na zaufanie w e-commerce. Rozważ zatem, w jaki sposób przeformułować strategię marketingową dla sklepu, by zachęcić użytkownika do zakupu. Zobacz:
- skuteczne sposoby na pozyskiwanie opinii w marketingu internetowym,
- znaczenie opinii produktowych w pozycjonowaniu,
- jak budować wiarygodność sklepu internetowego.
Zmiany dla platform e-commerce
Dyrektywa Omnibus wprowadza także zmiany dla platform e-commerce. Są to:
- obowiązek informowania, że oferta pochodzi od osoby prywatnej i wówczas nie mają zastosowania przepisy o ochronie konsumentów,
- obowiązek informowania, jakie filtry zostały zastosowane w celu uszeregowania wyników wyszukiwania na platformie; dotyczy to przede wszystkim płatnych reklam, np. na Allegro, które powodują, że promowane oferty znajdują się wyżej od tych, które nie są reklamowane.
Przepisy te obowiązują platformy, które umożliwiają sprzedaż pomiędzy przedsiębiorcami, przedsiębiorcami a konsumentami, a także pomiędzy osobami prywatnymi. Dlatego też dotyczą nie tylko Allegro, ale np. Vinted czy OLX.
Zobacz, co wybrać: marketing w wyszukiwarkach czy reklamę na Allegro.
Rozszerzony obowiązek informacyjny w dyrektywie Omnibus
Dyrektywa Omnibus wprowadza także rozszerzony obowiązek informacyjny na stronach sklepów internetowych. Obecnie oprócz takich danych jak adres konieczne będzie także podanie numeru telefonu i adresu e-mail, za pośrednictwem których użytkownik może się skontaktować z obsługą sklepu.
Co grozi za łamanie przepisów dyrektywy Omnibus?
Ustawa wdrażająca dyrektywę Omnibus w polskim porządku prawnym nie przewiduje czasu karencji, w związku z tym od 1 stycznia wszystkie sklepy internetowe powinny stosować się do nowych regulacji i np. informować o ostatnich cenach w przypadku promocji. Jakie sankcje są przewidziane za łamanie dyrektywy Omnibus i niedostosowanie się do jej postanowień? Na przedsiębiorców mogą zostać nałożone:
- za naruszenie przepisów o obowiązku informacji o danych kontaktowych - kara pieniężna w wysokości nie większej niż 10% rocznego obrotu sklepu za rok poprzedzający,
- za naruszenie przepisów o obowiązku informowania o cenach - kara pieniężna do 20 tys. zł lub – jeśli sprzedawca naruszył przepisy ustawy przynajmniej trzykrotnie w ciągu ostatnich 12 miesięcy – nawet 40 tys. zł.
Co więcej, na podstawie Ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym konsument, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać od przedsiębiorcy m.in. zaniechania tej praktyki i usunięcia jej skutków oraz naprawienia wyrządzonej szkody.
Dyrektywa Omnibus a sklepy internetowe. Podsumowanie
Jak widać, dyrektywa Omnibus zmierza w kierunku rozszerzenia ochrony konsumentów i przeciwdziałania nieuczciwym praktykom rynkowym, w tym cenowym i wprowadzaniu potencjalnych klientów w błąd. Jeśli dotychczas działałeś rzetelnie, dbając o wiarygodność i budując zaufanie użytkowników, nie masz się czym martwić. Jeśli jednak dotychczas stosowałeś nieuczciwe praktyki, lepiej z nich zrezygnuj. Jest to szczególnie ważne w nowoczesnym w świecie, w którym konsumenci wybierają sklep internetowy nie tylko na podstawie ceny, ale także jakości obsługi klienta i wrażeń, które otrzymują.
Poznaj historie sukcesu naszych klientów
Clutch.co to jedna z najbardziej wiarygodnych platform z opiniami na świecie!
Ponad 570 pozytywnych opinii w Google i 80 opinii na Clutch.co
Jesteśmy jedną z najlepiej i najczęściej ocenianych agencji marketingu internetowego w Polsce na największych platformach do ocen: Google i Clutch.co. Zobacz, nasze oceny i przekonaj się, że warto z nami współpracować.