Tomasz Palak w Akademii widoczni

Czy prawo nadąża za dynamiką działalności w internecie? Dla niektórych twórców internet to przestrzeń nieskrępowanej wolności. Zasoby dostępne online traktują jak dobro własne. Inni znowu tworzą wielostronicowe regulaminy i przy każdym artykule lub poście podkreślają swoje prawa autorskie. Kto ma rację? Czy w internecie obowiązuje nas prawo i czy jest w stanie egzekwować chociażby naruszenia praw autorskich? Zapytaliśmy o to radcę prawnego, Tomasza Palaka.

Oko w Oko z Gościem

Jak tworzyć w sieci i nie łamać prawa?

Zobacz wywiad

Co to jest własność intelektualna?

Jak podkreśla Tomasz Palak, własność intelektualna to nienamacalne dzieło, wytworzone przez umysł. Można ją podzielić na:

własność przemysłową, czyli opatentowane dzieła, np. logotypy
prawa autorskie, które nie muszą być w żaden sposób patentowane i należą się twórcy, muszą jednak nosić cechę dzieła indywidualnego

Prawa autorskie wiążą się również z prawem do zarabiania na swoim dziele. Są to prawa autorskie majątkowe. We współpracy między twórcą a firmą można te prawa oddać:

w formie licencji - dzieło wtedy może być kupione i używane jednocześnie przez wiele firm
w formie przekazania majątkowych praw autorskich - wtedy prawa do używania dzieła zyskuje jedna firma, która za to prawo zapłaciła

Niezależnie od wyboru formy przekazania praw majątkowych, autor ma prawa do dzieła, do podpisywania go swoim imieniem i nazwiskiem.

Czy korzystanie z materiałów stockowych jest zgodne z prawem?

Tomasz Palak wskazuje na wyzwania i pułapki związane z użytkowaniem materiałów ze stocków, szczególnie bezpłatnych. Bezpłatne materiały mogą również nakładać na nas obowiązki w zależności od typu licencji, np. obowiązek podpisania autora, zakaz modyfikacji materiałów lub stosowania do celów komercyjnych. Jednak jak zauważa Tomasz Palak, nie są to w zasadzie pułapki, ponieważ takie wymagania są zawarte w licencji i należy ją zawsze przeczytać.

Warto zastanowić się również nad definicją komercyjnego wykorzystania materiałów. Czy każda aktywność firmy w internecie jest z założenia działalnością komercyjną? A może komercyjne jest tylko działanie bezpośrednio pozyskujące sprzedaż? W szczególności wątpliwą sytuacją jest wykorzystywanie materiałów do marketingu, personal brandingu, content marketingu. Z jednej strony to nie jest działalność sprzedażowa, ale przecież zbudowana w ten sposób marka znacząco tę sprzedaż ułatwia. Najbezpieczniej jest więc przyjąć, że działania wizerunkowe firm czy marek osobistych są komercyjne i kupować dzieła do takiego celu.

Jak realizować działania marketingowe z poszanowaniem prywatności osób?

Podczas eventów często realizowane są zdjęcia i filmy, które potem służą do stworzenia relacji i do działań marketingowych. Czy prawo zezwala na dowolne fotografowanie uczestników eventu? Jak zapewnić im prywatność i nie naruszać prawa do wizerunku?

Po pierwsze znaczenie ma to, czy osoby na zdjęciu lub filmie można zidentyfikować. Uważać należy więc na wszelkie zbliżenia i sytuacje, gdy na zdjęciu są 2-3 osoby. Obowiązuje nas wtedy poproszenie o zgodę.

Druga sytuacją jest zdjęcie całej sali lub tłumu, wtedy nie trzeba prosić o zgodę na robienie zdjęć lub filmów. Jednak mimo wszystko warto zawsze o tę zgodę poprosić, uprzedzić o obecności fotografa i dać możliwość oznaczenia się (np. poprzez zajęcie wybranych miejsc na sali) jako osoby niewyrażające zgody na zdjęcia. Pozwoli to uniknąć późniejszych kłopotów z usuwaniem wybranych zdjęć lub co gorsza fragmentów relacji video, po wniosku osób, które jednak nie chciały być pokazywane.

Czy zgodę na wykorzystanie wizerunku w foto lub videorelacji można zaszyć w regulaminie wydarzenia, udostępnianym na etapie zakupu biletu? Tomasz Palak przestrzega przed takim rozwiązaniem. Trudno bowiem udowodnić, że uczestnicy faktycznie przeczytali regulamin i świadomie wyrazili zgodę. Nie jest akceptowalne również pisanie w mediach społecznościowych, że przyjście na wydarzenie jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na zdjęcia.

Czy Twoje posty w mediach społecznościowych są chronione?

Tomasz Palak zwraca uwagę, że posty na Facebooku czy Instagramie są naszą twórczością, z założenia chronioną prawem autorskim. Nie ma więc konieczności pisania o tym na swoim profilu czy zastrzeżenia, że nie zgadzamy się na kopiowanie naszych zdjęć. W tym zakresie chroni nas prawo i nie musimy tego w żaden sposób dodatkowo oznaczać. Jednocześnie warto wiedzieć, że zdjęcia publikowane w serwisach społecznościowych są jednocześnie udostępnione tym serwisom w formie licencji. Tym samym inny użytkownik nie może ich używać, ale już sam serwis, np. w materiałach promocyjnych - tak.

W rozmowie poruszyliśmy także takie tematy jak:

Czy prawo nadąża za internetem?
Czy prawo chroni nas przed negatywnymi opiniami w internecie?
Jakie działania podjąć, gdy w sieci pojawiają się nieprawdziwe opinie o firmie?
Co mogę zrobić w sytuacji kradzieży wizerunku?
Czy opłacanie patentu dla logotypów lub nazwy ma jeszcze sens?
Jak sprawdzić, czy logo nie jest już przez kogoś opatentowane?
Czy można opatentować imię i nazwisko lub pseudonim?
Czy pokazywanie logotypów innych marek na stronie bez ich zgody jest legalne?

Nasz gość

Tomasz Palak

Tomasz Palak - radca prawny. Jego blog ma pokazać, że o prawie można mówić jasno, a mecenas nie musi być nudny. Pomaga oszczędzić czas, przekładając paragrafy na praktyczne działania. Rozwiązuje problemy, łącząc podejście prawne i biznesową sprawność.